Mỏi cổ vai gáy là tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến nhiều người, gây khó chịu và hạn chế hoạt động hàng ngày. Đây là cơn đau xuất hiện ở vùng cổ, vai và gáy, có thể lan ra các khu vực lân cận như đầu, lưng hoặc cánh tay. Triệu chứng thường bao gồm cảm giác tê cứng, nhức mỏi, đôi khi kèm theo chóng mặt hoặc đau đầu. Tình trạng này có thể xảy ra đột ngột hoặc kéo dài, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Để xử lý hiệu quả, cần hiểu rõ bản chất của vấn đề và áp dụng các biện pháp phù hợp, giúp giảm đau nhanh chóng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Đau cổ vai gáy là gì?

Đau cổ vai gáy được xem là một dạng rối loạn cơ xương khớp ở vùng cổ và vai, nơi các cơ, dây chằng và đốt sống chịu áp lực lớn từ hoạt động hàng ngày. Theo y học, đây là tình trạng viêm hoặc co thắt cơ ở khu vực này, dẫn đến hạn chế vận động và cảm giác khó chịu. Trong Đông y, đau cổ vai gáy thường liên quan đến tình trạng khí huyết ứ trệ, kinh lạc bị tắc nghẽn do ngoại tà xâm nhập hoặc cơ thể suy yếu. Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, cho biết rằng tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn liên quan đến sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu như đau âm ỉ, cứng cơ hoặc tê lan xuống tay sẽ giúp can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng hơn.

Tại sao bị đau cổ vai gáy?

Nguyên nhân gây đau cổ vai gáy thường xuất phát từ lối sống và các yếu tố bên ngoài, khiến vùng cơ xương khớp bị tổn thương hoặc căng thẳng quá mức. Theo các nghiên cứu y khoa, tình trạng này có thể do tư thế làm việc sai lệch, chấn thương hoặc các bệnh lý liên quan đến cột sống. Trong quan điểm Đông y, đau cổ vai gáy thường do phong hàn thấp xâm nhập, dẫn đến khí huyết không lưu thông, gây co cứng và đau nhức.

• Tư thế sai: Ngồi làm việc lâu trước máy tính, cúi đầu sử dụng điện thoại hoặc lái xe dài giờ khiến cơ cổ và vai bị căng thẳng, dẫn đến viêm cơ.
• Chấn thương: Tai nạn giao thông, ngã hoặc va chạm mạnh có thể làm tổn thương đốt sống cổ, dây chằng, gây đau cấp tính.
• Thoái hóa cột sống: Tuổi tác cao khiến đĩa đệm và khớp bị mòn, chèn ép dây thần kinh, dẫn đến đau lan tỏa.
• Lạnh giá: Tiếp xúc với gió lạnh, điều hòa hoặc tắm nước lạnh làm cơ co thắt, khí huyết ứ trệ theo Đông y.
• Căng thẳng tinh thần: Stress kéo dài làm tăng co cứng cơ, làm tình trạng đau nặng hơn.
• Bệnh lý khác: Viêm khớp vai, thoát vị đĩa đệm hoặc rối loạn tuyến giáp có thể là nguyên nhân tiềm ẩn.

Các biện pháp giảm đau cổ vai gáy tại nhà

Khi gặp phải tình trạng đau cổ vai gáy, bạn có thể áp dụng ngay các biện pháp đơn giản tại nhà để giảm triệu chứng mà không cần can thiệp y tế phức tạp. Những cách này tập trung vào việc thư giãn cơ, cải thiện lưu thông máu và điều chỉnh thói quen hàng ngày, giúp cơn đau thuyên giảm nhanh chóng. Ông Nguyễn Thành Danh nhấn mạnh rằng việc kết hợp các phương pháp tự nhiên sẽ hỗ trợ cơ thể phục hồi tự nhiên, đặc biệt khi sử dụng thảo dược để bổ trợ.

• Nghỉ ngơi và vận động nhẹ: Tránh các hoạt động mạnh, thay vào đó xoay cổ nhẹ nhàng trong phạm vi thoải mái để cơ bắp được thư giãn và phục hồi.
• Chườm nóng/lạnh: Sử dụng túi chườm lạnh trong 3 ngày đầu để giảm viêm, sau đó chuyển sang chườm ấm nhằm thư giãn cơ và giảm đau hiệu quả.
• Massage nhẹ nhàng: Xoa bóp vùng cổ vai gáy 10-15 phút mỗi ngày để tăng lưu thông máu, giảm căng thẳng cơ; có thể dùng dầu massage từ thảo dược tự nhiên.
• Tắm nước ấm: Ngâm mình trong nước ấm giúp cơ bắp thư giãn, giảm co cứng và cải thiện giấc ngủ.
• Điều chỉnh tư thế ngủ: Nằm ngửa hoặc nghiêng trái với gối hỗ trợ cổ phù hợp, tránh nằm sấp hoặc vẹo cổ để giảm áp lực lên cột sống.
• Giữ ấm cơ thể: Tránh ngồi dưới quạt hoặc phòng lạnh để ngăn chặn cơ co cứng thêm.
• Thư giãn tinh thần: Thực hành thở sâu hoặc thiền để giảm stress, vì căng thẳng có thể làm tăng cường độ đau.

Khi nào cần gặp bác sĩ vì đau cổ vai gáy?

Không phải lúc nào đau cổ vai gáy cũng có thể tự khỏi tại nhà, vì một số trường hợp có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn cần sự can thiệp chuyên môn. Nếu cơn đau kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, việc đến gặp bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán chính xác và tránh biến chứng. Theo lời khuyên từ chuyên gia, việc khám sớm đặc biệt quan trọng để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn.

• Đau kéo dài hơn 1 tuần mà không giảm.
• Mức độ đau tăng dần, ngay cả khi nghỉ ngơi.
• Kèm theo chóng mặt, hoa mắt, sốt, khó thở hoặc buồn nôn.
• Xuất hiện khối u bất thường ở vùng đầu hoặc cổ.
• Đau đột ngột sau chấn thương.

Các phương pháp điều trị đau cổ vai gáy

Điều trị đau cổ vai gáy cần dựa trên nguyên nhân cụ thể, kết hợp giữa y học hiện đại và cổ truyền để đạt hiệu quả tối ưu. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng và chỉ định phác đồ phù hợp, từ thuốc men đến liệu pháp không xâm lấn. Ông Nguyễn Thành Danh chia sẻ rằng việc kết hợp Đông y với các phương pháp khác có thể giúp điều trị tận gốc, giảm tái phát mà ít tác dụng phụ.

Phương pháp Tây y

Tây y tập trung vào việc giảm triệu chứng nhanh chóng và xử lý nguyên nhân cấu trúc, thường được áp dụng cho các trường hợp đau cấp tính hoặc do chấn thương. Các bác sĩ sẽ kê đơn dựa trên mức độ nghiêm trọng.

• Thuốc giảm đau và chống viêm: Như Paracetamol hoặc NSAIDs để giảm đau và viêm; thuốc giãn cơ cho trường hợp co cứng.
• Tiêm corticosteroid: Tiêm trực tiếp vào vùng đau để giảm viêm nhanh chóng.
• Phẫu thuật: Chỉ định khi có chèn ép thần kinh hoặc tổn thương nghiêm trọng, như thoát vị đĩa đệm.

Phương pháp Đông y

Đông y xem đau cổ vai gáy là do khí huyết ứ trệ, nên tập trung vào việc thông kinh lạc và bổ dưỡng cơ thể bằng thảo dược tự nhiên. Phương pháp này an toàn, phù hợp cho đau mạn tính và giúp cải thiện toàn diện. Tại Dược Bình Đông, các bài thuốc từ thảo dược như Quyên tý thang hoặc Ma hoàng quế chi thang gia giảm được sử dụng rộng rãi, với thành phần từ cỏ Trinh nữ, Mễ nhân, Ngải cứu, giúp giảm đau, giải phóng kinh lạc và tăng cường chức năng xương khớp. Sản phẩm từ Dược Bình Đông, được nghiên cứu kỹ lưỡng, có thể hỗ trợ hiệu quả khi kết hợp với lối sống lành mạnh.

• Bài thuốc Quyên tý thang: Dành cho đau do can thận hư, như thoái hóa đốt sống cổ.
• Bài thuốc Ma hoàng quế chi thang gia giảm: Hiệu quả cho đau do lạnh, giúp lưu thông khí huyết.
• Các phương pháp hỗ trợ: Xoa bóp, bấm huyệt hoặc châm cứu để tăng cường hiệu quả, giảm co cứng và tê bì.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là cách không dùng thuốc để cải thiện phạm vi vận động và giảm đau, phù hợp cho hầu hết các trường hợp đau cổ vai gáy. Mục tiêu là giảm cứng khớp và tăng cường sức mạnh cơ.

• Bài tập chủ động: Kéo giãn cơ cổ, tăng cường cơ bắp qua các động tác xoay cổ hoặc nghiêng đầu.
• Liệu pháp bị động: Sử dụng nhiệt trị liệu, sóng âm, kích thích điện hoặc siêu âm để giảm đau và viêm.

Bằng cách áp dụng các biện pháp trên, bạn có thể kiểm soát hiệu quả tình trạng đau cổ vai gáy. Hãy lắng nghe cơ thể và tham khảo ý kiến chuyên gia để có kế hoạch phù hợp nhất.

—

Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh

Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital