Khuỷu tay là một trong những khớp quan trọng nhất của chi trên, đóng vai trò cầu nối giữa cánh tay và cẳng tay. Đây là khớp bản lề phức hợp, được hình thành từ sự kết hợp của ba xương chính: xương cánh tay (humerus), xương trụ (ulna) và xương quay (radius). Nhờ cấu trúc đặc biệt này, khớp khuỷu tay không chỉ giúp chúng ta gập duỗi cánh tay mà còn hỗ trợ xoay cẳng tay một cách linh hoạt – những chuyển động tưởng chừng đơn giản nhưng lại quyết định gần như toàn bộ hoạt động hàng ngày của đôi tay.
Theo quan điểm Đông y, Ông Nguyễn Thành Danh – truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông – nhận định: “Khớp khuỷu là nơi hội tụ của nhiều kinh mạch quan trọng như kinh Tâm, Tâm bào, Phế, Đại trường. Khi khớp khuỷu khỏe mạnh, khí huyết lưu thông tốt, tay chân sẽ linh hoạt, ít đau nhức. Ngược lại, nếu khớp bị tổn thương, toàn bộ chi trên sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.”
Khớp khuỷu tay là gì? Cấu trúc chi tiết của khớp khuỷu
Khớp khuỷu tay không phải là một khớp đơn lẻ mà là sự kết hợp hài hòa của ba khớp nhỏ nằm trong một bao khớp chung, tạo nên một hệ thống chuyển động đa chiều:
- Khớp cánh tay – trụ (humeroulnar joint): Là khớp chính chịu trách nhiệm cho động tác gập và duỗi cánh tay. Phần mỏm khuỷu của xương trụ ôm vừa khít vào ròng rọc khuỷu của xương cánh tay, tạo nên chuyển động bản lề chắc chắn, ổn định. Đây chính là “trụ cột” giúp khuỷu tay chịu được lực lớn khi nâng vật nặng hay chống đẩy.
- Khớp cánh tay – quay (humeroradial joint): Nằm ở phía ngoài, khớp này tiếp xúc giữa chỏm xương quay và lồi cầu xương cánh tay. Ngoài hỗ trợ gập duỗi, nó còn cho phép xương quay xoay nhẹ quanh trục, góp phần vào động tác xoay cẳng tay.
- Khớp quay – trụ gần (proximal radioulnar joint): Là khớp trụ xoay, cho phép xương quay xoay quanh xương trụ. Nhờ khớp này mà chúng ta có thể úp ngửa bàn tay một cách nhịp nhàng – từ việc vặn nắp chai, xoay chìa khóa đến cầm đũa ăn cơm.
Ba khớp nhỏ này được bao bọc bởi một bao hoạt dịch chung, được củng cố bởi hệ thống dây chằng chắc chắn (dây chằng quay phía ngoài, dây chằng trụ phía trong, dây chằng vòng) và các cơ bắp mạnh mẽ như cơ nhị đầu, cơ tam đầu, cơ sấp tròn, cơ duỗi cổ tay… Tất cả tạo nên một khối thống nhất vừa linh hoạt vừa bền bỉ.

Chức năng chính của khớp khuỷu tay – Tại sao nó quan trọng đến vậy?
Khớp khuỷu tay đảm nhận vai trò trung tâm trong mọi hoạt động của chi trên. Dưới đây là những chức năng nổi bật nhất mà bất kỳ ai cũng dễ dàng nhận thấy trong đời sống hàng ngày:
- Chuyển động gập duỗi cánh tay: Đây là chức năng cơ bản nhất, cho phép đưa tay lên miệng khi ăn uống, ôm vật, hay gập tay chào hỏi. Phạm vi gập tối đa khoảng 145–150°, duỗi thẳng 0–5°.
- Xoay cẳng tay (sấp và ngửa): Nhờ khớp quay – trụ gần, chúng ta có thể xoay bàn tay 180° – từ úp lòng bàn tay xuống bàn đến ngửa lên trời. Chuyển động này cực kỳ quan trọng khi vặn ốc, mở nắp bình, hay thực hiện các động tác tinh tế như viết chữ, đánh máy.
- Chịu lực và ổn định chi trên: Khớp khuỷu là “điểm tựa” khi nâng tạ, chống đẩy, chơi tennis hay đơn giản là chống tay lên bàn. Cấu trúc bản lề cùng hệ dây chằng mạnh mẽ giúp khuỷu tay chịu được lực nén lên đến hàng trăm kilogram mà vẫn giữ vững cấu trúc.
- Truyền dẫn thần kinh và tuần hoàn máu: Khuỷu tay là nơi đi qua ba dây thần kinh lớn: thần kinh trụ, thần kinh giữa và thần kinh quay. Đồng thời, động mạch cánh tay phân nhánh thành động mạch trụ và động mạch quay ngay tại đây, đảm bảo máu nuôi dưỡng toàn bộ bàn tay và các ngón. Chỉ cần một tổn thương nhỏ ở khuỷu cũng có thể gây tê bì, yếu tay hoặc mất cảm giác ngón út, ngón áp út.
- Hỗ trợ tư thế và thăng bằng: Khi đứng, đi hay chạy, khớp khuỷu tay tham gia điều chỉnh trọng tâm cơ thể. Các cơ quanh khuỷu liên tục co giãn để giữ cánh tay ở vị trí tối ưu, giảm áp lực lên vai và cổ tay.
Nhờ những chức năng trên, khớp khuỷu tay được ví như “bản lề vàng” của chi trên – chỉ cần nó khỏe mạnh, cả đôi tay mới thực sự tự do.
Lời khuyên từ chuyên gia Dược Bình Đông
Ông Nguyễn Thành Danh chia sẻ: “Trong Đông y, muốn khớp khuỷu bền khỏe thì cần dưỡng tâm, ích phế, hành khí hoạt huyết. Các bài thuốc gia truyền của dòng họ Nguyễn Văn Thơm kết hợp vị thuốc quý như đỗ trọng, tục đoạn, ngưu tất, phòng phong… giúp bổ can thận, mạnh gân cốt, lưu thông kinh lạc vùng khuỷu tay hiệu quả. Kết hợp cùng chế độ sinh hoạt khoa học, khớp khuỷu sẽ luôn linh hoạt, ít đau nhức dù làm việc nặng hay tuổi tác ngày một cao.”
Hiểu rõ khớp khuỷu tay là gì và những chức năng chính của nó không chỉ giúp bạn trân trọng hơn đôi tay mình mà còn chủ động bảo vệ “cánh tay đắc lực” này mỗi ngày. Hãy lắng nghe cơ thể và chăm sóc khớp khuỷu ngay từ hôm nay để mọi cử động đều nhẹ nhàng, dứt khoát!
(Nội dung được tham vấn chuyên môn bởi Ông Nguyễn Thành Danh – Truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông)
Thông tin của Lương y Nguyễn Thành Danh
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Bệnh viện Tâm Anh, Medlatec, Phòng khám ACC











